6 สัญญาณผิดปกติของการขาดน้ำที่คุณควรรู้

ลมหายใจ, ผิวหนัง และอุณหภูมิร่างกาย อาจบ่งบอกว่าร่างกายคุณมีน้ำเหลือน้อย

         สิ่งมีชีวิตทุกชนิดต้องการน้ำเพื่อความอยู่รอด     การเสียเหงื่อ, ปัสสาวะ, อาเจียน หรือท้องเสียอาจทำให้สูญเสียของเหลวในร่างกายได้ ร่างกายจึงมีความต้องการของเหลวมากขึ้น  ซึ่งทำให้คุกคามการอยู่รอดของคุณ    และในกระบวนการทางสรีรวิทยาที่ซับซ้อนซึ่งอธิบายไว้ในบทความชีววิทยาในเดือนพฤษภาคม 2018  “ทำให้คุณรู้สึก กระหายน้ำ”

        หากคุณกระหายน้ำ  นั่นเป็นสัญญาณที่ชัดเจนที่สุดว่าคุณกำลังขาดน้ำ   หมายความว่า ร่างกายของคุณไม่มีของเหลวเพียงพอที่จะทำงานได้อย่างถูกต้อง       จากข้อมูลของ MedlinePlus กล่าวว่า  การขาดน้ำ ไม่เพียงแต่หมายความว่าร่างกายของคุณกำลังสูญเสียน้ำอย่างเดียว   แต่ยังหมายความว่าคุณสูญเสียอิเล็กโทรไลต์ เช่น เกลือ และโพแทสเซียมซึ่งช่วยให้ร่างกายของคุณหายใจ, เคลื่อนไหว, พูดคุย และทำสิ่งอื่น ๆ ทั้งหมดที่ต้องทำเพื่อให้ร่างกายทำงานต่อไป

        ดังที่ MedlinePlus ชี้ให้เห็นภาวะสุขภาพบางอย่าง  รวมถึงโรคเบาหวาน อาจทำให้คุณมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นสำหรับการขาดน้ำ     หากคุณมีเหงื่อออกมากเกินไปเนื่องจากความร้อน หรือความร้อนมากเกินไป, อาเจียน หรือท้องเสียเนื่องจากไข้หวัด หรือโรคเฉียบพลันอื่น ๆ หรือปัสสาวะบ่อย ๆ     สิ่งสำคัญคือต้องดูปริมาณของเหลว       คนที่เสี่ยงต่อการสูญเสียของเหลวในร่างกาย ได้แก่ ผู้ที่ไม่สามารถดับกระหายได้เนื่องจากความพิการ หรือโรค, ผู้ที่เป็นนักกีฬา และผู้ที่อายุน้อยเกินไปหรือแก่เกินไป ที่จะดื่มน้ำด้วยตัวเอง (ตามข้อมูลของ NHS Inform)

         การที่ร่างกายขาดน้ำอย่างมาก ซึ่งกำหนดโดยองค์การอนามัยโลกว่า  การสูญเสียของเหลวมากกว่าร้อยละ 10 ของน้ำหนักตัวอาจนำไปสู่การบาดเจ็บหรือภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง  และจำเป็นต้องได้รับการตรวจ       อาการชัก, หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือภาวะช็อกจากภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ  อาจเกิดขึ้นได้เนื่องจากปริมาณเลือดของคุณต่ำเกินไป

        แต่กรณีดังกล่าว มันไม่ค่อยเกิดขึ้น       โดยส่วนใหญ่แล้วคุณสามารถชดเชยของเหลวในร่างกาย และป้องกันการขาดน้ำได้อย่างง่ายดาย       ความจริงก็คือ  คุณสามารถลดน้ำหนักได้ 3 ถึง 4 เปอร์เซ็นต์จากการขาดน้ำ  โดยไม่มีอาการใดแสดงเลย   Alp Arkun, MD, หัวหน้าฝ่ายบริการด้านการแพทย์ฉุกเฉินที่ศูนย์การแพทย์ Kaiser Permanente Fontana และ Ontario ในแคลิฟอร์เนียตอนใต้กล่าว       อย่างไรก็ตาม  เมื่อคุณสูญเสียน้ำไป 5 ถึง 6 เปอร์เซ็นต์  คุณจะเริ่มรู้สึกถึงอาการขาดน้ำเล็กน้อย   MedlinePlus กล่าว       ความกระหาย, ความเหนื่อยล้า, เวียนศีรษะ หรือท้องผูก  เป็นสัญญาณบ่งบอกว่าถึงเวลาที่ต้องดื่มน้ำ หรือเครื่องดื่มกีฬาที่มีน้ำตาลต่ำและอิเล็กโทรไลต์สูง

        แต่สัญญาณของการขาดน้ำไม่ได้ชัดเจนเสมอไป    นี่คือสัญญาณ และอาการที่น่าแปลกใจ 6 ประการของการขาดน้ำ

1. กลิ่นปากเป็นสัญญาณเตือนของภาวะขาดน้ำ

         น้ำลายมีคุณสมบัติในการต้านเชื้อแบคทีเรีย   แต่การขาดน้ำ ทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างน้ำลายได้เพียงพอ      “ถ้าคุณผลิตน้ำลายไม่เพียงพอ  คุณอาจมีเชื้อแบคทีเรียในปากมากเกินไป และผลข้างเคียงอย่างหนึ่งนั้นคือ  กลิ่นปาก”  John Higgins, MD, ศาสตราจารย์ด้านการแพทย์จากมหาวิทยาลัยเท็กซัสในฮูสตันและ หัวหน้าแผนกโรคหัวใจที่โรงพยาบาล Lyndon B.Johnson General ในฮูสตัน

        เป็นเหตุผลเดียวกับที่คุณอาจตื่นขึ้นมาพร้อมกับ “ลมหายใจตอนเช้า”:    การผลิตน้ำลายจะช้าลงในระหว่างการนอนหลับ    Mayo Clinic ตั้งข้อสังเกตว่า  นำไปสู่รสชาติที่ไม่พึงประสงค์ในปากเมื่อแบคทีเรียเติบโต   ดังนั้น  ในครั้งต่อไปที่ปากของคุณดูเหมือนแห้งและลมหายใจของคุณมีกลิ่นไม่สดชื่น   อาจถึงเวลาที่ต้องดื่มน้ำแล้ว

2. ผิวแห้งหรือแดงอาจเป็นอาการของการขาดน้ำ

         “หลายคนคิดว่าคนที่ขาดน้ำ เป็นเพราะมีเหงื่อออกมาก   แต่ในความเป็นจริง  เมื่อร่างกายคุณขาดน้ำ  คุณจะมีผิวแห้งมาก”  Dr. Higgins กล่าวเพิ่มอีกว่า  ผิวหนังนั้นอาจดูเป็นสีแดงด้วย

         อาการที่สำคัญอีกอย่างที่เกี่ยวข้องกับผิวขาดน้ำคือ  ผิวที่ยังคง “ตั้งอยู่” หลังจากถูกบีบ  และต้องใช้เวลาพอสมควรกว่าจะกลับสู่สภาพปกติและราบลง

3. กล้ามเนื้อเป็นตะคริว เป็นอาการขาดน้ำซึ่งน่าจะมาจากอาการป่วยจากความร้อน

         เมื่อร่างกายสูญเสียของเหลวไปมากพอ  ก็จะไม่สามารถระบายความร้อนออกได้อย่างเพียงพอ  ซึ่งนำไปสู่อาการเจ็บป่วยจากความร้อน (OrthoInfo กล่าว)       อาการอย่างหนึ่งที่ต้องระวังคือ  ตะคริวที่กล้ามเนื้อ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ขณะออกกำลังกายโดยเฉพาะในอากาศร้อน

         “ยิ่งคุณตัวร้อนมากเท่าไหร่  คุณก็จะมีโอกาสเป็นตะคริวที่กล้ามเนื้อได้มากขึ้นเท่านั้น และนั่นเป็นผลจากความร้อนที่มีต่อกล้ามเนื้อ       ในขณะที่กล้ามเนื้อทำงานหนักขึ้นเรื่อย ๆ กล้ามเนื้อจะยึดติดจากความร้อนได้       การเปลี่ยนแปลงของอิเล็กโทรไลต์ เช่น โซเดียม และโพแทสเซียม  อาจทำให้กล้ามเนื้อเป็นตะคริวได้เช่นกัน” ฮิกกินส์กล่าว

         โปรดทราบว่า  เมื่อพูดถึงการดื่มน้ำหลังออกกำลังกาย   เครื่องดื่มทั้งหมดอาจไม่ได้ให้ผลเท่ากัน       การศึกษาที่ตีพิมพ์ในเดือนมีนาคม 2019 ใน BMJ Open Sport and Exercise Medicine พบว่า  เมื่อผู้เข้าร่วมดื่มเครื่องดื่มที่มีอิเล็กโทรไลต์หลังออกกำลังกาย   พวกเขามีโอกาสน้อยที่จะเป็นตะคริวที่กล้ามเนื้อ      ในทางกลับกันผู้เข้าร่วมที่ดื่มน้ำเปล่า มีแนวโน้มที่จะเป็นตะคริว       การศึกษานี้มีขนาดเล็ก     ดังนั้น  การค้นพบนี้อาจใช้ไม่ได้กับคุณ    แต่ในครั้งต่อไปที่คุณรู้สึกว่ามีอาการตะคริวที่กล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย   การเลือกใช้เครื่องดื่มที่เติมเกลือแร่อาจช่วยได้

         แม้ในสภาพอากาศที่เย็นลง  การขาดน้ำก็เป็นไปได้      หากคุณดื่มของเหลวไม่เพียงพอในขณะออกกำลังกาย ฮิกกินส์กล่าวว่า   อาการอาจไม่รุนแรงขึ้นหรือเกิดช้า    แต่การขาดน้ำก็มีความเสี่ยงเช่นเดียวกันโดยไม่คำนึงถึงอุณหภูมิภายนอก

4. ไข้ และหนาวสั่น เป็นอาการของโรคความร้อน ซึ่งทำให้ร่างกายขาดน้ำ

         อาการอื่น ๆ ของความร้อน ได้แก่ ไข้และหนาวสั่น    คุณอาจเหงื่อออกมากในขณะที่ผิวของคุณเย็นลงเมื่อสัมผัส      ไข้สามารถทำให้ร่างกายขาดน้ำได้   ยิ่งไข้สูง ร่างกายอาจขาดน้ำมากขึ้น    หากอุณหภูมิร่างกายของคุณไม่ลดลง  ผิวของคุณจะสูญเสียความเย็น และจากนั้นก็จะร้อนแดงและแห้งเมื่อสัมผัส     ในตอนนี้สิ่งสำคัญคือ  คุณต้องพยายามทำให้ร่างกายเย็นลง และไปพบแพทย์      ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC) ให้คำแนะนำว่า ให้ใช้น้ำแข็งและผ้าเปียกเย็น ๆเช็ดตัว และการย้ายไปอยู่บริเวณที่เย็น  เป็นกลยุทธ์ระยะสั้น  จนกว่าคุณจะได้พบแพทย์

         จากข้อมูลของ Mayo Clinic   เด็กและทารกสูญเสียของเหลวในร่างกายมากขึ้นจนเป็นไข้  และมีแนวโน้มที่จะท้องเสียและอาเจียนอย่างรุนแรงจากการเจ็บป่วย       ไข้ในทารก หรือเด็กวัยหัดเดิน  ต้องให้ความใส่ใจ    ขอคำแนะนำจากกุมารแพทย์ว่า  ควรขอความช่วยเหลือเมื่อใด

         CDC ขอให้ผู้ใหญ่ที่มีไข้  ไปพบแพทย์หากอุณหภูมิสูงถึง 39.4 องศาเซลเซียส

5. ความอยากอาหาร โดยเฉพาะของหวาน อาจหมายความว่า ร่างกายกระหายน้ำ

         “เมื่อร่างกายขาดน้ำ  อาจเป็นเรื่องยากสำหรับอวัยวะต่างๆ เช่น ตับ ซึ่งใช้น้ำในการสลายไกลโคเจน [กลูโคสที่เก็บไว้] และส่วนประกอบอื่น ๆ ของแหล่งกักเก็บพลังงาน    ดังนั้น  คุณจึงรู้สึกอยากอาหารได้” ฮิกกินส์กล่าว

         ในขณะที่คุณอาจอยากรับประทานอะไรก็ได้ตั้งแต่ช็อคโกแลตไปจนถึงของว่างรสเค็ม     ความอยากกินของหวานเป็นเรื่องพบบ่อยที่สุด  เนื่องจากร่างกายอาจประสบปัญหาในการสลายไกลโคเจนเพื่อปล่อยกลูโคสเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อใช้เป็นพลังงาน

6. อาการปวดหัว อาจเป็นสัญญาณว่าคุณต้องดื่มน้ำมากขึ้น

         ดังที่ MedlinePlus ชี้ให้เห็น   แม้การขาดน้ำเพียงเล็กน้อยก็สามารถทำให้เกิดอาการปวดศีรษะจากการขาดน้ำ  และทำให้ปวดศีรษะไมเกรนได้    แม้ว่าปัจจัยต่าง ๆ นอกเหนือจากการขาดน้ำอาจทำให้เกิดอาการปวดหัวได้     แต่การดื่มน้ำเต็มแก้วและจิบน้ำให้มากขึ้นในระหว่างวัน  เป็นวิธีง่ายๆในการบรรเทาความเจ็บปวดที่เกิดจากการขาดน้ำ

จะรู้ได้อย่างไรว่าคุณกำลังขาดน้ำ หรือเป็นเพราะสาเหตุอื่น

         หากคุณกระหายน้ำแสดงว่าคุณขาดน้ำแล้ว   แต่ถึงแม้ไม่รู้สึกกระหายน้ำ  ก็ไม่ได้หมายความว่า ร่างกายได้รับน้ำเพียงพอเสมอไป     มีอีก 2 วิธีในการตรวจสอบว่าร่างกายของคุณขาดน้ำหรือไม่:

         ลองทดสอบผิวหนัง  ใช้สองนิ้วบีบผิวหนังที่หลังมือ  จากนั้นปล่อย    ผิวหนังควรกลับสู่ตำแหน่งปกติภายในเวลาไม่ถึง 2-3 วินาที     ฮิกกินส์บอกว่า  ถ้าผิวกลับสู่ปกติช้ากว่านี้คุณอาจจะขาดน้ำ

        ตรวจสีปัสสาวะ   หากคุณดื่มน้ำได้เพียงพอ  ปัสสาวะจะใสเป็นสีเหลือง (สีของน้ำมะนาวอ่อน ๆ )     สีเหลืองหรือสีส้มที่เข้มขึ้นเป็นสี “คำเตือน” ที่ควรระวัง  ตามข้อมูลจาก UC San Diego Health     หากเห็นสีเหล่านั้นให้เริ่มดื่มน้ำได้แล้ว

เคล็ดลับในการดื่มให้ให้เพียงพอ

         เมื่อพูดถึงการดื่มน้ำทุกวัน   กฎที่ตายตัวนั้นยากที่จะนำมาใช้  เนื่องจากขึ้นอยู่กับตัวแปรหลายอย่าง  รวมถึงอายุ, เพศ, ตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตรหรือไม่  และมีโรคประจำตัวหรือไม่ 

         แนวทางปฏิบัติในปี 2004 จาก National Academy of Sciences, Engineering, and Medicine ซึ่งเป็นข้อมูลล่าสุด –   แนะนำว่า  ให้ดื่ม 2.7 ลิตรต่อวันสำหรับผู้หญิงและ 3.7 ลิตรต่อวันสำหรับผู้ชาย       คุณสามารถเข้าถึงจำนวนนี้ได้  โดยการบริโภคอาหารและของเหลว

         คำแนะนำในการได้รับปริมาณของเหลวทั้งหมดที่คุณต้องการ  และหลีกเลี่ยงการขาดน้ำมีดังนี้

วางกระติกน้ำของคุณไว้ใกล้ตัวตลอดเวลา

         “ถ้ากระติกน้ำวางอยู่ข้างๆ   คุณอาจจะติดนิสัยจิบน้ำโดยที่ไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ” โยฮันนาห์ซากิมูระนักโภชนาการด้านมะเร็งวิทยาผู้ป่วยนอกที่ Overlook Medical Center ในซัมมิทรัฐนิวเจอร์ซีย์กล่าว

smartcapture

ลองเติมรสชาติให้กับน้ำเปล่า

        “ถ้าคุณไม่ชอบน้ำเปล่า  ให้เพิ่มรสชาติด้วยการเติมน้ำผลไม้เล็กน้อย  หรือผลไม้สดหรือแช่แข็งสักชิ้น” ซากิมูระกล่าว

ลองชาสมุนไพรหรือกาแฟที่ปราศจากน้ำตาล

         Sakimura แนะนำให้ดื่มชาที่ไม่ใส่น้ำตาล ซึ่งมีให้เลือกมากมายหลายรสชาติ  “จิบชาเย็นรสผลไม้ในระหว่างวัน (ใส่น้ำแข็ง ถ้าชอบแบบเย็น) หรือชาเปปเปอร์มินต์ร้อน ๆ หรือชาคาโมมายล์ในตอนกลางคืนให้อุ่นสบาย  ซึ่งทั้งหมดนี้ถือเป็นเป้าหมายในการดื่มน้ำในแต่ละวันของคุณ”     และหากเครื่องดื่มที่คุณเลือกคือกาแฟแทนที่จะเป็นชา  นั่นก็ใช้ได้เช่นกัน:           ในขณะที่เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอาจมีผลต่อการขับปัสสาวะ  ทำให้คุณต้องปัสสาวะเพิ่มขึ้น    การศึกษาแบบ crossover ในผู้ชาย 50 คนพบว่า  ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ  ในปริมาณน้ำในร่างกายโดยรวม  เมื่อผู้ชายดื่มกาแฟวันละ 4 แก้ว  เทียบกับน้ำ 4 แก้ว     ผลการศึกษาซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร PLoS One ในเดือนมกราคม 2014 ชี้ให้เห็นว่า  กาแฟให้ปริมาณน้ำในร่างกายเหมือนกับน้ำ  เมื่อบริโภคในปริมาณที่พอเหมาะ

เปลี่ยนจากของว่างที่ไม่มีประโยชน์ เป็นตัวเลือกใหม่ที่มีประโยชน์

        “เปลี่ยนจากของว่างแห้งๆ เช่น มันฝรั่งทอดกรอบ, เพรทเซิล และแครกเกอร์ ซึ่งมีปริมาณน้ำต่ำมาก  มาเป็นของว่างที่สดชื่น เช่น ผลไม้สด หรือแช่แข็ง, โยเกิร์ต, สมูทตี้เพื่อสุขภาพ, ขึ้นฉ่ายกินกับเนยถั่ว และผักหั่นราดด้วยครีม” ซากิมูระแนะนำ

รับประทานผัก ผลไม้สด ให้เยอะๆ

         ผักและผลไม้สด ให้ปริมาณน้ำได้เช่นเดียวกับเครื่องดื่ม   “ตั้งเป้าที่จะรับประทานผัก ผลไม้สด ให้ได้ครึ่งจานในมื้ออาหาร    การรับประทานผักและผลไม้ จะให้น้ำ รวมทั้งวิตามินแร่ธาตุและไฟเบอร์มากมาย” ซากิมูระกล่าว       “ความจริงแล้วผักและผลไม้บางชนิดมีน้ำมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ เช่น แคนตาลูป, สตรอเบอร์รี่, แตงโม (แน่นอน), แตงกวา, ขึ้นฉ่าย, ผักกาดหอม และผักใบเขียว, บวบ, มะเขือเทศและพริกหวาน”

จิบของเหลวมากขึ้นในระหว่างมื้ออาหาร

         “การจิบน้ำพร้อมกับมื้ออาหาร จะช่วยให้กินอาหารได้ช้าลง  อิ่มเร็วขึ้น และแน่นอนว่าทำให้ร่างกายไม่ขาดน้ำ” ซากิมูระกล่าว       การดื่มน้ำก่อนรับประทานอาหาร อาจช่วยลดน้ำหนักได้เช่นเดียวกัน      ผู้เข้าร่วมการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Obesity ในเดือนสิงหาคม 2015 ในระหว่างการทดลองแบบ randomized controlled ขนาดเล็กในผู้ป่วย 84 ราย    ผู้เข้าร่วมที่ดื่มน้ำ 500 มิลลิลิตร 30 นาที ก่อนรับประทานอาหาร    น้ำหนักลดลงเฉลี่ย 1.3 กิโลกรัม  เมื่อติดตามผล 12 สัปดาห์

ความสำคัญของการป้องกันการขาดน้ำในผู้สูงอายุ

        ผู้สูงอายุ อาจมีความเสี่ยงสูงต่อการขาดน้ำด้วยสาเหตุหลายประการ    ตามสถาบันวิทยาศาสตร์วิศวกรรมศาสตร์และการแพทย์แห่งชาติ

ผู้สูงอายุบางคนขาดน้ำเรื้อรัง เนื่องจากรับประทานยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ, มีความรู้สึกกระหายน้ำลดลง, ไม่สามารถดื่มน้ำได้ง่าย ๆ หรือลืมดื่ม เนื่องจากภาวะสมองเสื่อม       การขาดน้ำเรื้อรังในผู้สูงอายุ อาจทำให้เกิดความรู้สึกสับสน, ความดันโลหิตต่ำ, เวียนศีรษะ และท้องผูก

         หากคุณมีญาติผู้สูงอายุที่มีข้อจำกัดด้านการเคลื่อนไหว หรือปัญหาด้านความรู้ความเข้าใจ   ให้แน่ใจว่าได้เฝ้าดูสัญญาณของการขาดน้ำหรือขอให้ผู้ดูแลทำเช่นนั้น

         สำหรับความเป็นอยู่ที่ดีของคุณเอง   โปรดจำไว้ว่า ร่างกายที่แข็งแรงนั้นประกอบด้วยน้ำอย่างน้อย 60 เปอร์เซ็นต์       รักษาสมดุลที่ดีต่อสุขภาพและดื่มน้ำซะ!

43 Shares